Fungsi Utama Hati dalam Kesihatan Manusia
3d illustration of Abstract medical background with Diseased liver
Hati atau liver terletak di atas perut, di bawah diafragma. Bahagian terbesar hati terletak di sebelah kanan badan, tetapi ia merentangi garis tengah atau garis median. Hati adalah “organ pepejal” dalaman terbesar dalam badan, ia adalah kira-kira saiz bola sepak, dan memainkan beberapa fungsi penting dalam badan. Tahukah anda bahawa hati manusia terdiri daripada kira-kira 2% daripada berat badan orang dewasa. Bukan itu sahaja, malahan hati adalah organ yang unik kerana bekalan darah ganda dari vena portal (kira-kira 75%) dan arteri hepatik (kira-kira 25%). (1)
Hati memainkan peranan dalam hampir setiap sistem organ dalam tubuh manusia. Hati bekerjasama dengan sistem endokrin dan system pencernaan dengan membantu dalam penghadaman dan metabolisme. Hati adalah lokasi penyimpanan untuk vitamin yang larut dalam lemak dan mengendalikan proses homeostasis kolesterol. Organ ini juga menyimpan zat besi yang digunakan dalam pembentukan sel darah merah.(1, 2)
Hati memainkan peranan dalam hematologic, iaitu dalam faktor pembekuan dan sintesis protein. Hati memainkan peranan dalam pecahan heme kepada bilirubin tak terkonjugasi dan menyatukannya. Hati juga memainkan peranan dalam metabolisme hormon seks dan menghasilkan protein pembawa yang penting dalam pembiakan dan perkembangan. Bukan itu sahaja, malahan sel Kupffer dan sel Pit memainkan peranan penting dalam sistem imunologi badan.(1)
Jadual 1 di bawah menyimpulkan 5 fungsi utama hati dalam kesihatan tubuh kita.
Jadual 1: Lima Fungsi Utama Hati(2-4)
| Fungsi Hati | Penjelasan |
| Penapisan | Penapisan adalah salah satu fungsi hati yang paling penting. Hati menapis darah dan memecahkan bahan berbahaya. Hasil sampingan dikumuhkan ke dalam hempedu atau darah.
Apabila bahan berbahaya dipecah menjadi hempedu, ia dimasukkan ke dalam najis dan meninggalkan badan. Apabila bahan berbahaya dipecahkan dan bahan buangan memasuki aliran darah, ia ditapis dalam buah pinggang dan meninggalkan badan dalam air kencing, dalam bentuk urea. |
| Pencernaan | Pencernaan merujuk kepada proses pemecahan dan penyerapan nutrien daripada makanan.
Hati memainkan peranan dalam pencernaan dengan merembeskan hempedu. Hempedu adalah cecair yang dihasilkan di dalam hati dan disimpan di dalam pundi hempedu. Pundi hempedu adalah kantung kecil yang terletak di bawah hati dan bersambung dengan usus, Apabila kita makan makanan, hempedu diangkut dari pundi hempedu ke dalam usus untuk membantu pemecahan lemak dalam badan. |
| Metabolisme dan Detoksifikasi | Hati memastikan bahawa bahan toksik, seperti dadah, alkohol dan juga bahan asing selamat dikeluarkan daripada darah sebelum ia sampai ke saluran penghadaman.
Proses ini terjadi apabila hati menggunakan enzim untuk menyahtoksik agen asing atau berbahaya kepada urea atau hempedu dan mengeluarkannya dari badan melalui najis atau air kencing. Sel hati menukarkan ammonia kepada bahan kurang toksik yang dipanggil urea. Urea diangkut dalam darah ke buah pinggang, urea membentuk komponen penting air kencing. |
| Sistesis protein | Sintesis protein adalah fungsi penting yang dijalankan oleh hati dan merupakan proses di mana sel-sel badan menghasilkan protein yang diperlukan untuk struktur dan fungsi sel.
Sel hati memainkan peranan dalam sintesis protein dan metabolisme asid amino, dan terlibat dalam pengeluaran ammonia. Hati juga terlibat dalam pengeluaran faktor pembekuan darah, yang diperlukan untuk mencegah pendarahan, dan protein yang dipanggil albumin, yang membantu mengekalkan keseimbangan air yang betul dalam aliran darah dan menghalang cecair berlebihan daripada bocor ke dalam tisu sekeliling. |
| Penyimpanan vitamin & mineral | Hati menghasilkan, menyimpan dan membebaskan vitamin dan mineral ke dalam darah.
Vitamin bertanggungjawab untuk mengeluarkan unsur-unsur penting daripada makanan yang kita makan. Unsur-unsur ini penting untuk pertumbuhan normal, perkembangan sel darah merah yang sihat, hormon, bahan genetik dan sistem saraf. Jadi walaupun vitamin bukan sumber tenaga langsung untuk kita, ia penting untuk kesihatan dan kesejahteraan kita. |
- Kalra A, Yetiskul E, Wehrle CJ, Tuma F. Physiology, liver. 2018.
- Nolan JPJH. Endotoxin, reticuloendothelial function, and liver injury. 1981;1(5):458-65.
- Thapa B, Walia AJTIJoP. Liver function tests and their interpretation. 2007;74:663-71.
- Cornelius CE. Liver function. Clinical biochemistry of domestic animals: Elsevier; 1980. p. 201-57.
Saya adalah Dokter perubatan ( MD, Hasanuddin University), pemegang ijazah sarjana Masters in Public Health (MPH, University of Malaya) dan jurulatih peribadi bertauliah (CPT NASC) yang berminat dalam sukan bina badan dan pemakanan sihat. Objektif utama saya adalah memerangi ” Fad Diet ” dan ” Bro Science ” dengan mengongsi artikel yang disokong oleh fakta dan bukti saintifik.
